Gatzagen / klokzagen

Een gatenzaag is een hulpmiddel om grote gaten te maken, groter dan met een boor mogelijk is. Terwijl een boor alle materiaal uit het gat verspaant tot zaagsel, laat de gatenzaag een ronde schijf achter, met in het midden een gat. Doordat deze ronde schijf niet geheel verspaand wordt, gaat het maken van een gat met een gatenzaag sneller en kost het veel minder energie dan bij gebruik van een boor van dezelfde diameter.

De gatenzaag is een zaag die cirkelvormig gebogen is en die aan een schijf bevestigd is. In het midden daarvan bevindt zich aan de ene kant een as en aan de andere kant een boor die uitsteekt boven het oppervlak van de zaagtanden. De as wordt in de boorhouder van een boormachine geplaatst. Vanwege de grote diameter moet de boormachine worden ingesteld met een laag toerental en een hoog koppel. Niet iedere boormachine is dan ook bruikbaar.

Bij gebruikmaakt de boor eerst een klein gat, wat nodig is voor de geleiding. Daarna wordt het grotere gat gezaagd. Soms is het materiaal te dik om een volledig gat te zagen. De boor reikt echter dieper en heeft al wel een volledig gat gemaakt. Men kan daardoor vanaf de andere kant verder gaan. Deze werkwijze levert bovendien een netter gat op.

Soms worden gatenzagen opzettelijk voorzien van tanden op ongelijke onderlinge afstand. Dat is gedaan om te voorkomen dat er in het werkstuk op regelmatige afstand kuiltjes ontstaan waarin dan alle tanden telkens tegelijk blijven steken, waardoor de boormachine kan blokkeren. Als de afstand tussen de tanden steeds iets anders is, gebeurt het zagen veel gelijkmatiger.